Rząd przyjął autopoprawkę do projektu usprawnienia działań SZ RP, Policji i Straży Granicznej. Chodzi o sytuację żołnierzy na granicy

W autopoprawce rząd proponuje:

• By nowelizacja nie dotyczyła Kodeksu karnego, lecz zmieniała ustawę o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej oraz ustawę o obronie ojczyzny.
• Wprowadzane nowelizacją przepisy mają tym samym obowiązywać także żołnierzy Żandarmerii Wojskowej. Rezygnację z odniesień do KK autorzy uzasadniają potrzebą utrzymania "tożsamej siatki pojęciowej" z innymi przepisami kodeksu.
• W autopoprawce zrezygnowano z zawartego projekcie przepisu, który zwalniał funkcjonariusza z obowiązku odstąpienia od udzielenia pierwszej pomocy osobie zranionej wskutek użycia broni palnej, jeżeli udzielenie pomocy wymagałoby przekroczenia granicy.
• Autopoprawka precyzuje definicję operacji wojskowej prowadzonej na terenie kraju w czasie pokoju. Może to być operacja "prowadzona w szczególności w przypadku zagrożenia granicy państwowej, obiektów infrastruktury krytycznej, bezpieczeństwa ludzi lub mienia w znacznych rozmiarach, jeżeli okoliczności wymagają natychmiastowego działania".
• W przypadku naruszenia granicy państwa przez osobę, która nie stwarza zagrożenia, żołnierz będzie mógł użyć tylko środków przymusu bezpośredniego. Jeżeli przekroczenie granicy będzie dokonywane przy użyciu broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu, dopuszczalne będzie użycie przez żołnierza broni.
• Wytyczne dotyczące użycia przez żołnierzy broni i innego uzbrojenia mają być dokumentem jawnym (pierwotnie proponowano, był to dokument niejawny).

O przyjęciu autopoprawki poinformowała też na platformie X minister funduszy regionalnych Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.

"Bardzo ważne: Rada Ministrów przyjęła poprawkę Polski 2050 do ustawy o obronie ojczyzny. Nie będzie utajnienia zasad używania broni podczas operacji wojskowej. Doprecyzowaliśmy też warunki wprowadzenia operacji, dzięki czemu żołnierze będą mogli skutecznie bronić polskiej granicy" - napisała Pełczyńska-Nałęcz na platformie X. "Bezpieczeństwo nie wyklucza człowieczeństwa" - podkreśliła.

Rząd przyjął projekt przepisów dotyczących użycia broni przez żołnierzy 10 czerwca na wyjazdowym posiedzeniu w Białymstoku. Premier Donald Tusk poinformował wówczas, że projekt nowelizacji ustawy o obronie ojczyzny i kilku innych ustaw zakłada możliwość użycia oddziałów Wojska Polskiego na terytorium państwa polskiego bez potrzeby ogłaszania stanu wyjątkowego czy wojennego; dotychczas było to niemożliwe.

Rządowy projekt zmian niektórych ustaw w celu usprawnienia działań Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji oraz Straży Granicznej na wypadek zagrożenia bezpieczeństwa państwa wpłynął do Sejmu 21 czerwca.

Celem projektu ustawy o obronie ojczyzny jest uregulowanie działań wojska, policji i Straży Granicznej w kontekście zmieniającej się sytuacji na granicach z Rosją i Białorusią.

Kluczowe przepisy dotyczą zasad użycia broni przez żołnierzy Sił Zbrojnych oraz funkcjonariuszy SG i policji. Główną z proponowanych zmian jest wprowadzenie do kodeksu karnego kontratypu, czyli wyłączenia odpowiedzialności za przestępstwo popełnione w szczególnych warunkach. Projektowane przepisy stanowią, że:

"nie popełnia przestępstwa żołnierz, funkcjonariusz policji lub Straży Granicznej", który z naruszeniem zasad użycia środków przymusu bezpośredniego i broni palnej wydaje rozkaz ich stosowania lub sam ich używa w określonych wypadkach - "jeżeli sytuacja wymaga natychmiastowego działania".

Co będzie nowością?

• Żołnierze i funkcjonariusze, wobec których wszczęto sprawy o niewłaściwe użycie broni, mają w myśl proponowanych przepisów móc żądać obrońcy z urzędu.
• Ma im przysługiwać pomoc finansowa na zapewnienie pomocy prawnej, a także zwrot kosztów pomocy prawnej w przypadku umorzenia postępowania.
• Dowódca jednostki, w której służy oskarżony żołnierz lub funkcjonariusz, ma podejmować decyzję, czy pozostawić oskarżonemu prawo do otrzymywania pełnego uposażenia.

Przepisy te mają być zastosowane także w odniesieniu do spraw rozpoczętych przed ewentualnym wejściem ustawy w życie.

Projekt przewiduje także m.in. doprecyzowanie zasad zatrzymywania żołnierzy przez Żandarmerię Wojskową oraz zasady współdziałania Straży Granicznej i policji w sytuacjach, gdy jedna z formacji potrzebuje wsparcia drugiej. Usprawnieniu ma też ulec m.in. komunikacja między wojskiem, a policją. Projekt ma też doprecyzować przepisy dotyczące użycia środków przymusu bezpośredniego, takich jak siatki obezwładniające, armatki wodne czy granaty hukowo-błyskowe przez funkcjonariuszy policji czy SG służących na granicy.

Projektem ma zająć się Sejm, który rozpoczyna w środę trzydniowe posiedzenie.