Polskie jednostki wojskowe. Żelazna Dywizja. Historia jednej z najsilniejszych formacji Wojska Polskiego

Za sprawą filmu dostępnego w serwisie TVP VOD widzowie mogą zobaczyć między innymi, do jakich zadań wykorzystuje się nowoczesny sprzęt wojskowy będący na wyposażeniu dywizji, w tym zmodernizowane Leopardy, legendarne czołgi Abrams oraz planowane do wprowadzenia wyrzutnie rakiet Homar-K. 18 Dywizja Zmechanizowana im. gen. broni Tadeusza Buka, zwana „Żelazną Dywizją”, jest jednym z filarów procesu wzmacniania i odbudowy potencjału obronnego Polski na tzw. ścianie wschodniej. Powstały przed sześciu laty związek taktyczny stanowi obecnie realną siłę, gotową do obrony naszych granic i współpracy w ramach struktur NATO.

Decyzja o uformowaniu 18 Dywizji Zmechanizowanej zapadła 5 września 2018 roku. Ówczesny minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak uznał za konieczne wzmocnienie potencjału obronnego południowo-wschodniej Polski.

Dywizja ma być głównym związkiem taktycznym w tej części kraju. Jej zadaniem jest szkolić się oraz prowadzić działania mające na celu odstraszenie ewentualnego agresora i pokazanie zdolności bojowych zintegrowanych nie tylko z wojskiem, lecz także ze Strażą Graniczną, Wojskami Obrony Terytorialnej i policją w regionie. […] 18 Dywizja Zmechanizowana jest więc dowództwem regionalnym południowo-wschodniej części naszego kraju odpowiadającym za ewentualną obronę tego obszaru – wyjaśnia w filmie dokumentalnym były dowódca dywizji, gen. dyw. dr Jarosław Gromadziński.

18 Dywizja Zmechanizowana z dumą kultywuje dziedzictwo związków taktycznych zasłużonych podczas Bitwy Warszawskiej i całej zwycięskiej wojny z bolszewikami w latach 1919–1921: 7 Dywizji Strzelców, Grup gen. Laurenta Bonnina i Franciszka Krajowskiego oraz 18 Dywizji Piechoty. To właśnie do tej ostatniej jednostki – określanej w okresie międzywojennym mianem „Żelaznej Dywizji” – nawiązuje obecna, nieoficjalna nazwa 18 Dywizji Zmechanizowanej.

W skład 18 Dywizji Zmechanizowanej wchodzą cztery brygady: 1 Warszawska Brygada Pancerna z Wesołej, 21 Brygada Strzelców Podhalańskich z Rzeszowa, 19 Brygada Zmechanizowana z Lublina oraz utworzona w 2023 roku 18 Brygada Zmotoryzowana z Poniatowej. Dodatkowo w jej strukturze

znajdują się pułki artylerii: przeciwlotniczy i logistyczny, a także inne pododdziały. W czerwcu 2021 roku dywizja osiągnęła pełną gotowość operacyjną.

„Żelazna Dywizja” jest systematycznie wyposażana w najnowocześniejszy sprzęt, w tym czołgi Abrams i wyrzutnie rakiet Homar-K (Chunmoo). Dzięki temu staje się jednym z najsilniejszych związków taktycznych nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie. Od sierpnia 2022 roku funkcję dowódcy dywizji pełni gen. dyw. Arkadiusz Szkutnik.

Patronem 18 Dywizji Zmechanizowanej jest gen. broni Tadeusz Buk, wybitny oficer i dowódca Wojsk Lądowych w latach 2009–2010. Jego kariera wojskowa obfitowała w znaczące wydarzenia i zaszczytne funkcje. W 1999 roku, jeszcze w randze majora, dokonał podniesienia polskiej flagi podczas uroczystości przystąpienia Polski do NATO. W latach 2004–2008 pełnił kluczowe role podczas polskich misji w Iraku i Afganistanie.

Po powrocie do kraju wojskowy objął dowództwo 1 Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Tadeusza Kościuszki, która stała się fundamentem dla obecnej 18 DZ. We wrześniu 2009 roku prezydent Lech Kaczyński powierzył mu stanowisko dowódcy Wojsk Lądowych. 10 kwietnia 2010 roku gen. Buk zginął w katastrofie smoleńskiej w drodze na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

18 Dywizja Zmechanizowana odgrywa kluczową rolę w systemie obronnym Polski. Jako nowoczesny związek taktyczny, spełniający wszystkie standardy NATO, jest gotowa do działania w ramach gwarancji sojuszniczych. Jej utworzenie znacząco poprawiło możliwości operacyjne Wojska Polskiego we wschodniej części naszego kraju.

Głównym zadaniem „Żelaznej Dywizji” jest zamknięcie tzw. Bramy Brzeskiej, czyli strategicznego pasa na pograniczu Polski i Białorusi, stanowiącego najkrótszą drogę do Warszawy od wschodniej granicy. Ten kierunek operacyjny ma fundamentalne znaczenie w przypadku potencjalnego zagrożenia ze Wschodu, co podkreśla wagę budowania silnych zdolności obronnych w tej części Polski.

Doskonałą okazję do głębszego zapoznania się ze znaczeniem 18 Dywizji Zmechanizowanej dla obrony kraju stanowi materiał przygotowany przez Telewizję Polską. Film dokumentalny „Polskie jednostki wojskowe. Żelazna dywizja” można obejrzeć bezpłatnie na platformie TVP VOD.