Operacja Borelioza, czyli program profilaktyki i leczenia w wojsku, policji i Straży Granicznej

Tylko w 2023 roku potwierdzono w Polsce ponad 25 tysięcy przypadków boreliozy (to prawie 8 tys. więcej niż rok wcześniej) i blisko 700 kleszczowego zapalenia mózgu. Tak wynika z danych Ministerstwa Zdrowia. Powyższe statystyki stanowią dowód na to, że gwałtownie wzrasta liczba chorób odkleszczowych. Mogą one m.in. prowadzić do powikłań neurologicznych i kardiologicznych.
Służby, w tym żołnierze działający w ramach Wojskowego Zgrupowania Zdaniowego Podlasie, policjanci, chroniący naszych granic, oraz Służba Graniczna, także narażają się na te choroby.

Wprawdzie armia i pozostałe służby, stojące na straży naszych granic z Białorusią, dostają repelenty, czyli środki odstraszające kleszcze i inne owady, lecz te kosmetyki ochronne często się nie sprawdzają. Powszechnych szczepień przeciw chorobom odkleszczowym, tym bardziej dla poszczególnych grup zawodowych, natomiast brak. Żołnierze sami, zazwyczaj pęsetą, a niekiedy po prostu przy pomocy paznokci, wyciągają kleszcza z ciała. Czasami jednak po takim nieprofesjonalnym „zabiegu” pojawiają się komplikacje.

Ministerstwo Obrony Narodowej zainaugurowało program pod hasłem Operacja Borelioza, mający na celu obniżenie ryzyka zakażenia boreliozą, a w sytuacji osób już zakażonych - mający pomóc w ich wyleczeniu.

- Coraz częściej dochodzi do kontaktu z kleszczami, do sytuacji, w których rodzi się niebezpieczeństwo zachorowania na boreliozę lub odkleszczowe zapalenie mózgu - zaznaczał Władysław Kosiniak-Kamysz podczas lipcowego spotkania z przedstawicielami Wojskowego Instytutu Medycznego. - Jest możliwość zaszczepienia się i do tego będziemy zachęcać. W drugim przypadku to choroba bakteryjna przenoszona przez kleszcze. Gdy dochodzi do wbicia się kleszcza w ludzką skórę, można zachorować na boreliozę, chorobę, którą można uleczyć, jeśli jest szybko zdiagnozowana. Nie stwarza wówczas tak poważnych skutków i ryzyka długotrwałej i uporczywej antybiotykoterapii. Im wcześniej zareagujemy, im wcześniej udzielimy pomocy, im wcześniej wykryjemy chorobę, tym wcześniej jesteśmy w stanie wyjść na prostą, powrócić do sprawności i do zdrowia. I tym wcześniej jesteśmy w stanie udzielić odpowiedniej pomocy.

Właśnie 22 lipca 2024 roku rozpoczął się nowy program profilaktyki dla pełniących służbę na granicy, a zatem dla żołnierzy, policjantów i Straży Granicznej. Wojskowy Instytut Medyczny - Państwowy Instytut Badawczy jest autorem programu profilaktyki i leczenia żołnierzy Wojska Polskiego oraz przedstawicieli innych służb pełniących obowiązki na terenie, na jakim występuje zwiększone prawdopodobieństwo ukąszenia przez kleszcze.

Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie opracował aplikację, która pozwala na błyskawiczną diagnozę wczesnych objawów boreliozy i wyjaśnia, jak w takim wypadku postępować. Minister tłumaczył: - Każdy żołnierz na granicy, każdy funkcjonariusz będzie miał dostęp do specjalnej aplikacji. Teren Podlasia jest zagrożony liczną obecnością kleszczy. Żołnierz wypełnia ankietę, gdy dochodzi już do pierwszych objawów. Pojawia się rumień. Robi zdjęcie, to zdjęcie jest przesyłane do Wojskowego Instytutu Medycznego i rejestrowane, analizowane. Od razu są wydawane zalecenia i określany jest tryb postępowania, czyli mamy algorytm postępowania, w którym żołnierz będzie miał udzieloną pomoc.

WIM-PIB jest w stanie zapewnić ambulatoryjną opiekę pacjentom, u których zdiagnozowano boreliozę, ponadto poprowadzić diagnostykę i leczenie szpitalne chorych.

Pojawia się jeszcze wątek boreliozy rozpatrywanej jako choroba zawodowa. Żołnierze postulują, żeby borelioza została wpisana na listę chorób zawodowych, tzn. pozostających w związku z pełnioną służbą wojskową. To tak, jak jest w przypadku rolników i leśników. Ułatwiłoby to zakażonym żołnierzom przejście przez procedury dotyczące rozpoznania i leczenia, ale również umożliwiłoby zakażonym boreliozą mundurowym ubiegać się o odszkodowanie z tego tytułu.