Litera, która wiele znaczy dla kandydata. Jakie są kategorie kwalifikacji wojskowych i co oznaczają

Kwalifikacja wojskowa oznacza sprawdzenie, czy osoba, która stawiła się na wezwanie, jest pod kątem fizycznym i psychicznym zdolna do wstąpienia do wojska. Celem kwalifikacji jest również wprowadzenie danych do systemu, czyli ewidencji wojskowej. To wojskowa komisja lekarska, jako organ Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji, orzeka o swoistej przydatności kandydata do pełnienia służby w armii. Po kwalifikacji, czyli po rozmowie i badaniach kandydata, komisja ocenia go i nadaje mu kategorię. W Polsce istnieją cztery główne kategorie wojskowe: A, B, D oraz E. Każda litera symbolizuje co innego.

Jeżeli komisja przyznała kandydatowi kategorię A, to znaczy, że uznała, iż jest on zdolny do pełnienia służby wojskowej, czyli jego zdrowie fizyczne i stan psychiczny nie budzą żadnych zastrzeżeń co do tego, aby tenże kandydat został żołnierzem. Kategoria B jest równoznaczna z tym, że kandydat tymczasowo nie jest zdolny do pełnienia służby wojskowej. Ma zatem pewne problemy zdrowotne, ewentualnie ostrą lub przewlekłą chorobę bądź stany chorobowe. Komisja zakłada natomiast, że te dolegliwości czy choroby miną mu w ciągu dwóch lat od dnia badania. Tym samym kandydat prawdopodobnie odzyska pełną zdolność do pełnienia służby w wojsku.

Gdy kandydatowi przyznaje się kategorię D, to znak, że komisja uznała go za niezdolnego do wstąpienia w szeregi wojska w czasie pokoju, z wyjątkiem wybranych stanowisk służbowych przeznaczonych dla terytorialnej służby wojskowej. Ta kategoria powoduje ponadto, że kandydat jest traktowany jako niezdolny do odbywania służby zastępczej. Ostatnią kategorią jest kategoria E, która oznacza, iż kandydat jest całkowicie i jednocześnie trwale niezdolny do podjęcia służby wojskowej. Ta niezdolność będzie trwała bez względu na to, czy są czasy pokoju, czy wojny.

Spostrzegawczy zauważyli, że w wykazie kategorii wojskowych zabrakło kategorii C. Jest to kategoria, której obecnie już nie przyznaje się podczas kwalifikacji wojskowej.

Istnieją jeszcze kategorie zdrowotne zdolności do zawodowej służby wojskowej. Są zapisywane symbolami: Z, Z/O oraz N. W tym przypadku kandydat, który otrzymał „zetkę”, jest zdolny do pełnienia zawodowej służby wojskowej. Gdy komisja stwierdziła, że wpisze kandydatowi Z/O, to świadczy o tym, że kandydata uznała za zdolnego do zawodowej służby wojskowej, lecz z pewnymi ograniczeniami. Innymi słowy - jest to kategoria, przypisywana żołnierzowi zawodowemu, który na skutek wypadku, do jakiego doszło w związku z pełnieniem przez niego służby albo w związku z chorobą, dotyczącą np. warunków służby wojskowej. Wtedy komisja uznaje, że żołnierz doznał stałego lub przynajmniej długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Jest także kategoria N, oznaczająca trwałą lub czasową niezdolność do pełnienia zawodowej służby wojskowej oraz niezdolność do podjęcia służby jako kandydat na żołnierza zawodowego.

Ustawa z dnia 11 marca 2022 o obronie Ojczyzny i Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 27 lutego 2023 roku umożliwiają zmianę kategorii wojskowej. Tak dzieje się wówczas, gdy stan zdrowia żołnierza bądź kandydata na żołnierza zmienił się, czyli zarówno pogorszył się, jak i poprawił. Ta zmiana może nastąpić chociażby kilka miesięcy po tym, jak osoba została wezwana na kwalifikację wojskową. Osoba, której zależy na zmianie kategorii wojskowej, o ile ma ku temu przesłanki, musi posiadać dokumentację lekarską, która będzie stanowiła potwierdzenie zmiany stanu zdrowia. Zainteresowany musi też napisać wniosek do Wojskowego Centrum Rekrutacji (ze względu na swoje miejsce zamieszkania) o zmianę kategorii zdolności do służby wojskowej. Wtedy komisja lekarska ponownie zbada stan kandydata i przyzna mu kategorię. Nie ma natomiast gwarancji, że to będzie inna kategoria niż ta, jaką dotychczas posiadał kandydat.