Do 30 listopada w każdej polskiej szkole musi zostać przeprowadzona próbna ewakuacja

Próbne ewakuacje w szkołach i przedszkolach, ale także w bursach, internatach i domach studenckich, muszą odbyć się najpóźniej po 3 miesiącach od rozpoczęcia roku szkolnego. W praktyce, zwłaszcza w szkołach podstawowych i zespołach szkół, w których uczą się młodsze dzieci, tego rodzaju ćwiczenia przeprowadza się jeszcze we wrześniu. Powód tego pospiechu jest prozaiczny - na próbnej ewakuacji liczy się czas opuszczenia budynku, co oznacza, że nawet najmłodsi muszą się spieszyć i nie mogą schodzić do szatni po ubrania. Na zewnątrz - niekiedy na parę godzin - uczniowie wychodzą w tym, co mają na sobie. Trudno, żeby pod gołym niebem stali w chłodnym listopadzie. To dlatego próbne ewakuacje przeprowadza się w miarę możliwości przy sprzyjającej pogodzie.

Ewakuacja przeprowadzona z sukcesem to ewakuacja szybka, sprawna i odbywająca się we współpracy - dyrekcji, nauczycieli, pozostałych pracowników placówki oświatowej i przede wszystkim uczniów. Każdy ma do odegrania istotną rolę w procesie ewakuacji.

I tak, dyrektor placówki najpóźniej na tydzień przed planowanymi ćwiczeniami zgłasza ten zamiar do komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej. Na dyrektorze ciąży również obowiązek ogłoszenia ewakuacji, ogłoszenia alarmu, a wraz z tym powiadomienia służb ratowniczych. To on kieruje ewakuacją, określa miejsce (miejsca) do ewakuacji, a także wydaje zakaz wejścia (wjazdu) na teren szkoły. Wraz z ogłoszeniem ewakuacji nakazuje otwarcie wszystkich drzwi ewakuacyjnych i wyłączenie zasilania instalacji elektrycznej. Musi również zadbać o ochronę dokumentacji placówki.

W tym samym czasie pracownicy sekretariatu alarmują wszystkie osoby będące w szkole i w strefie zagrożenia, wzywają Państwową Straż Pożarną, zgłaszając zagrożenie pożarowe, a także powiadamiają innych pracowników placówki. To także pracownicy sekretariatu zabezpieczają najważniejszą dokumentację szkoły (dokumenty, w miarę możliwości mienie, urządzenia, pieczęcie).

Zadaniem personelu technicznego w czasie ewakuacji jest z kolei wyłączenie głównego zasilania elektrycznego budynku. Do obowiązków konserwatorów i woźnych należy również otwarcie drzwi ewakuacyjnych i wstrzymanie wejść na teren placówki.

To jednak uczniowie są tymi, których w głównej mierze dotyczy ewakuacja i to od nich - i od nauczycieli - zależy, czy w razie realnego zagrożenia będą ją w stanie wykonać sprawnie. Aby tak się stało, nauczyciele odpowiadają za bezpieczeństwo uczniów, z którymi właśnie mają zajęcia i muszą zorientować się (po rodzaju sygnału alarmowego) o rodzaju zagrożenia. Przeliczają uczniów przed opuszczeniem sali, nakazują pozostawienie rzeczy w klasie, ustawiają dzieci parami i wyprowadzają je na miejsce ewakuacji, gdzie ponownie je przeliczają. Różnice w stanie osobowym zgłaszają kierującemu ewakuacją.

Nauczyciele, którzy akurat nie mają pod opieką uczniów i przebywają np. w pokoju nauczycielskim, pomagają w akcji, wynoszą też dzienniki z pokoju nauczycielskiego. Uczniowie z kolei powinni wykonywać polecenia nauczyciela, błyskawicznie ustawić się w dwuszeregu przy wyjściu z sali i szybko, chociaż nie biegiem, zmierzać w kierunku wyjścia ewakuacyjnego i miejsca ewakuacji. Istotne jest przekazywanie informacji o tych uczniach, których z różnych powodów nie ma w klasie (np. wyszli do toalety). Po dotarciu do miejsca ewakuacji, uczniowie powinni ustawić się w szyku, ułatwiając nauczycielowi m.in. ich przeliczenie.

Ewakuacji, również próbnej, towarzyszy wiele zasad, których przestrzeganie umożliwi bezpieczne opuszczenie budynków. Należy do nich m.in. ta, że ewakuacja rozpoczyna się od stref (pomieszczeń) najbardziej zagrożonych np. pożarem albo tych, co do których istnieje zagrożenie odcięcia przez ogień. Następna mówi o tym, że ewakuację z wyższych pięter zawsze przeprowadza się klatkami schodowymi, nigdy windami. Przechodzenie przez pomieszczenia zadymione powinno odbywać się przy ścianie (mniejsze niebezpieczeństwo utraty orientacji), w pozycji pochylonej, jeśli to możliwe z mokrym materiałem przy twarzy.

Dzieci muszą również wiedzieć, że z miejsc odciętych przez np. pożar, można ewakuować się oknami, jeśli pomieszczenia znajdują się na parterze, w przeciwnym razie należy zająć miejsce w pomieszczeniu najbardziej oddalonym od zagrożenia, powiadomić o tym odcięciu kierującego ewakuacją i opuścić pomieszczenia przy pomocy już straży pożarnej.

Każda próbna ewakuacja powinna zakończyć się sporządzeniem protokołu. To nie tylko wymóg formalny, ale również baza do poprawienia przy kolejnej takiej akcji elementów procedury, jeśli pojawiły się jakieś uchybienia.